PSİKOLOJİ
Hiç düşündünüz mü:
-Ay ufuk çizgisine yakın iken, tam
tepede olduğundan neden daha büyük görünür?
-Sirklerde hayvanlara nasıl oluyor
da bir çok karmaşık hareket öğretilebiliyor?
-Bizi biz yapan özelliklerimizi
doğuştan mı kazanıyoruz yoksa çevremizden mi
öğreniyoruz?
-Akıl hastalıklarının nedenleri
nelerdir?
-Öğrendiklerimizi neden unutuyoruz?
-Gördüğümüz filmler bizi nasıl
etkiler?
-Niçin rüya görürüz?..........
İşte bu ve buna benzer birçok
sorunun cevabını bize psikoloji bilimi verir. Yani
psikoloji insan ve hayvan davranışlarını inceleyen
pozitif bir bilim dalıdır.
Psikolojinin
hayatımızdaki önemi nedir?
İnsan
hayatındaki en önemli amaçlardan biri mutlu olmaktır.
Biz mutluluğu çok değişik alanlarda ararız;
başarılarımız, aile hayatımız, arkadaş ilişkilerimiz,
akademik yaşamımız (derslerimizdeki başarılarımız), iş
hayatımız...... Bütün bu alanlardaki mutluluğumuz ise
kendimizi tanıma, iletişim becerilerimiz, çevremizdeki
davranışları doğru yorumlama ,nasıl öğrendiğimizi bilme
gibi becerilerimize bağlıdır. Başka bir deyişle kendimiz
ve insan davranışlarının neden ,niçin ve nasıl olduğunu
anlamamız çok önemlidir. İşte psikoloji bize insan
davranışlarını anlamak için sunulmuş bir fırsattır.
Psikolojinin amaçları
nelerdir?
Psikoloji biliminin amaçlarını dört
ana başlıkta toplamak mümkündür:
1-İnsan davranışlarını tanımlama
2-İnsan davranışlarını anlama ve
açıklama
3-İnsan davranışlarını önceden
kestirebilme
4-İnsan davranışlarını etkileme ve
kontrol
Bu amaçları bir örnek üzerinde
açıklayalım:
1- Fobi konusunda
araştırma yapacak bir psikolog önce bu hastalığın
tanımını yapmalıdır. Bu bize hangi davranışı
araştırdığımız ve bu davranışı karşılayan kavram
konusunda bir netlik sağlayacaktır. Fobiyi ”bazı nesne
ve durumlara karşı geliştirilen olağan dışı ve yersiz
korku” olarak tanımladıktan sonra artık fobi olan ve
olmayan davranışları ayırt edebiliriz.
2- İkinci amaçta yapılmaya
çalışılan şey bu davranışın nedenlerini ortaya
çıkarmadır. Burada bilimsel deneyler ve araştırmalar
yapılarak hangi durumlarda bu hastalığın ortaya çıktığı
araştırılmaktadır.
3- Üçüncü amaçta özellikle
geliştirilen testler kişilere uygulanarak ileride bu
hastalık ortaya çıkabilecek kişiler belirlenmektedir
4- Son amaçta ise bu
kişiler terapilere alınarak hastalık kontrol altına
alınmaya ya da önlenmeye çalışılmaktadır.
Psikoloji
dersinde hangi konular işlenmektedir?
1. Psikolojinin konusu
2. Psikolojinin amaçları
3. Psikolojide yaklaşımlar:
Bu konu başlığı altında psikoloji bilimine değişik
bakış açıları incelenmektedir. Her bir bakış açısı
psikolojinin insan davranışlarını incelerken temel
alacakları genel bir çerçeve sunar. Bu bakış açılarının
her birinin güçlü ve zayıf yönleri vardır. Günümüzde
katı olarak bir bakış açısıyla davranışları açıklamak
değil, eklektik denilen bakış açılarını birleştiren bir
bakış açısı daha çok kullanılmaktadır. Bu bakış
açılarına kısaca örnek vermek gerekirse Davranışçı
yaklaşım, Psikodinamik yaklaşım, Hümanistik yaklaşım,
Biyolojik yaklaşım, Bilişsel yaklaşım.
4. Çağdaş psikolojide
uzmanlık alanları:
Psikoloji bilimi çok geniş bir alanı kapsar. Uzmanlık
alanları pikolojinin derinlemesine araştırma yapılan alt
dallarıdır. Özellikle üniversitede ilk iki yıl genel
psikoloji okuyan öğrenciler üçüncü sınıftan itibaren
ilgileri doğrultusunda bu alanlarla ilgili dersleri
alarak daha kapsamlı bilgiler edinirler. Bu alanlara
örnnek psikolojik davranış bozukluklarının teşhis ve
tedavisiyle uğraşan klinik psikoloji, endüstri ve
ticaret alanında çalışan endüstri ve ticaret
psikolojisi, davranışın temel ilkelerini bulmaya
çalışan deneysel psikoloji, bireyin doğumundan
ölümüne kadar yaşa bağlı olarak görülen davranış
özelliklerini inceleyen gelişim psikolojisi,
etkin kalıcı öğrenmeyi konu edinen eğitim
psikolojisi, bireyin toplum içindeki davranışlarını
konu edinen sosyal psikoloji verilebilir.
5. Çağdaş psikolojide
yöntemler:
Psikoloji bir bilim dalı olduğu için insan davranışları
ile ilgili bilgilerine deneysel yöntemler ile ulaşır.
Psikolojide kullanılan yötemler şunlardır: Test, anket,
doğal gözlem, görüşme, korelasyonel yöntem ve deneysel
yöntem.
6. Organizma ve çevre:
Bu bölümde insan organizması ve çevresi ayrıntılı bir
şekilde ele alınmaktadır.
7. Uyarılma ihtiyacı ve
güdülenme:
Bizi davranışa iten etkenleri ve bu sürecin nasıl
işlediği bu bölümün konusunu oluşturmaktadır
8. Duyum ve algı:
Çevremizdeki uyarıcıların bize nasıl ulaştığı ve
beynimizin bu uyarıcıları nasıl ve hangi ilkelere göre
yorumladığını bu bölümde öğrenebilirsiniz. Bu bölümde
öğreneceğiniz bazı bilgilere çok şaşıracak ve beynimizin
algılamamaıza olan etkisine tanık olacaksınız.
9. Öğrenme:
Bu bölümde nasıl öğrendiğimiz ve değişik öğrenme
türlerini göreceksiniz. Bu bölüm özellikle nasıl ders
çalışmanız konusunda size değerli bilgiler verecektir.
10.Bellek ve bellek süreçleri:
Bir düşünün belleğimiz olmasaydı neler olurdu?
Öğrendiklerimizi unutsak her gün hayatımızı yeniden
kurmak zorunda kalırdık. Bu bölümde belleğin ne olduğu
nasıl çalıştığı, neden bazı bilgileri unuttuğumuzu ve
belleğimizi nasıl güçlendireceğimizi öğrenebiliriz.
11.Düşünme, problem çözme, dil:
Nasıl düşündüğümüz, nasıl problem çözdüğümüz gibi
soruları merak ediyorsanız cevaplar bu bölümde.
12.Zeka ve ölçülmesi:
Zekanın tanımı, nasıl zeka ölçüldüğü bu bölümün
konuları arasında.
13.Kişilik:
Bizi biz yapan özelliklerimiz nelerdir ve bu
özelliklerimizi nasıl kazanıyoruz? Bu bölümde bu
konuların ayrıntılı incelemesi var.
14.Ruh sağlığı ve korunması:
Ruh sağlığının ne olduğu, stresin hayatımızı nasıl
etkilediği gibi konular bu bölümün konuları arasındadır.
15.Davranış bozuklukları:
Şizofreni,paronoya, depresyon, fobi gibi psikolojik
bozukluklarının tanımları bu bölümde bulunmakta.
16.Sosyal davranış:
Çevremizin bizim davranışlarımız üzerindeki etkilerinin
ayrıntılı incelenmesi bu bölümde yer almaktadır
Hazırlayan :
Seyide Akgünlü
Felsefe Grubu Öğretmeni